اثر تنش کم‏آبی بر طول دوره رشد و فنولوژی برخی اکوتیپ‏های شاهدانه

به‌منظور بررسی طول دوره رشد اکوتیپ‏های مختلف شاهدانه و پاسخ این اکوتیپ‏ها به تنش کم‏آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1395 انجام شد. عامل آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل اکوتیپ با 12 سطح (ارومیه، سنندج، تبریز، دشت مغان، رشت، خمین، داران، قم، شاهرود، کرمان، طبس و سراوان) بود. نتایج نشان داد که اکوتیپ‏های رشت و خمین به‏ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین زمان برای جوانه‏زنی و سبزشدن و میزان درجه روز رشد جوانه‏زنی و سبزشدن (GDD1) را داشتند. بیش‌ترین زمان دوره رویشی، گلدهی و رسیدگی به‏ترتیب در اکوتیپ‏های دشت مغان، رشت و دشت مغان به میزان 33/71، 30 و 66/46 روز در 100 درصد ظرفیت زراعی و کم‌ترین زمان در اکوتیپ‏های طبس، تبریز و سراوان با مقادیر 42، 16 و 17 روز در 50 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. هم‌چنین بیش‌ترین مقدار درجه روز رشد دوره رویشی (GDD2)، دوره گلدهی (GDD3)، دوره رسیدگی (GDD4) به‏ترتیب در اکوتیپ‏های دشت مغان، کرمان و دشت مغان با 1788، 836 و 1169 درجه روز رشد در 100 درصد ظرفیت زراعی و کم‌ترین مقدار در اکوتیپ‏های طبس، تبریز و سراوان با 1039، 413 و 448 درجه روز رشد در 50 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد. براساس طول دوره رشد و میزان درجه روز رشد تجمعی (GDD کل)، اکوتیپ‎‏های طبس و دشت مغان به‌ترتیب به‏عنوان زود رس‏ترین و دیررس‏ترین اکوتیپ شناسایی شدند.