بررسی فعالیت زیستی اسانس جمعیت های مختلف گیاه زربین علیه حشره بالغ شپشه برنج

مقدمه: سالانه مقدار قابل توجهی از تولیدات کشاورزی به وسیله‌ی آفات در انبارها از بین می‌رود و خسارت قابل توجهی به محصوالت وارد می‌شود. اخیراً، استفاده از اسانس گیاهان به عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات مورد توجه قرار گرفته است. جنس زربین به دلیل وجود ماده آلفا- پینن منبع قابل توجهی از حشره‌کش‌های گیاهی است که می‌توانند به عنوان حشره‌کش‌های تنفسی، دورکننده و بازدارنده تغذیه عمل نمایند. هدف: این مطالعه با هدف بررسی خاصیت حشره‌کشی، دورکنندگی و شاخص‌های تغذیه‌ای اسانس برخی گونه‌ها و جمعیت‌های جنس زربین روی حشرات بالغ شپشه برنج انجام شد. روش بررسی: این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. اسانس گونه‌ها و جمعیت‌های مختلف زربین با استفاده از دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب، تهیه شد. ترکیبات عمده در اسانس‌ها با استفاده از کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی آنالیز شد و اثرات زیستی اسانس‌ها علیه حشرات بالغ شپشه برنج بررسی شد. نتایج: آلفا- پینن ترکیب اصلی اسانس گونه‌های مختلف زربین بود. نتایج نشان داد از بین گونه‌های مورد بررسی، سرو سیمین با LC50 برابر با 172/30 میکرولیتر بر لیتر هوا، بیشترین سمیت تنفسی را روی شپشه برنج نشان داد. در بررسی اثر دورکنندگی بر شپشه‌های برنج اسانس گونه زربین فرانسه با 80/61 % بیشترین اثر دورکنندگی را نشان داد. نتیجه‌گیری: با توجه به سمیت و اثر دورکنندگی بالای اسانس گیاهان جنس زربین روی حشرات بالغ شپشه برنج، این جنس پتانسیل باالیی برای استفاده در برنامه‌های کنترل این آفت در انبارها را دارد.