بررسی تقلبات گیاهی در محصولات اسطوخودوس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‎ سنج جرمی به همراه روش‌های دسته‌بندی کمومتریک

مقدمه: اسطوخودوس (Lavandula angustifolia)، گونه‌ای از خانواده نعناعیان بوده که اسانس آن دارای چندین فعالیت بیولوژیکی است؛ بنابراین در برخی از داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فقدان مطالعه‌ای برای شناسایی اسانس اسطوخودوس و وجود شباهت در ویژگی‌های ظاهری آن با اسطوخودوس ایرانی (Nepeta menthoides) باعث سوء استفاده یا تقلب در محصولات آن شده است. هدف: در این مطالعه ترکیب شیمیایی اسانس اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی مورد ارزیابی قرار گرفت و همچنین سه داروی گیاهی تجاری اسانس اسطوخودوس در بازارهای ایران به عنوان بررسی تقلبات در این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: اسانس‌های اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی و نمونه‌های تجاری به روش تقطیر به دست آمد و ترکیب شیمیایی آنها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از آن با روش‌های کمومتریک جهت شباهت سنجی و دسته‌بندی با روش آنالیز جزء اصلی (PCA) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که هر سه داروی گیاهی تجاری با ادعای سازنده در مورد استفاده از اسانس اسطوخودوس مطابقت دارد و دو گروه بین نمونه‌ها تشخیص داده شد. نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل نتایج کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی با روش‌های کمومتریک به عنوان روش مهمی برای ارزیابی اسانس اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی بر اساس نتایج این مطالعه در نظر گرفته شده است. بنابراین تلفیق روش‌های دستگاهی با روش‌های آماری ابزار دقیق و قدرتمندی را جهت شناسایی و گروه‌بندی گونه‌های مختلف گیاهی و فرآورده‌های آنها ایجاد می‌کند